Në një raport tronditës të publikuar më 30 qershor 2025, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka ngritur alarmin për një “pandemi të heshtur” që po dëmton shëndetin global: vetminë.
Sipas të dhënave zyrtare nga Komisioni për Lidhjen Shoqërore i OBSH-së, vetmia lidhet çdo vit me mbi 871,000 vdekje në mbarë botën – që do të thotë afro 100 jetë të humbura në çdo orë. Kjo nuk është thjesht një ndjenjë personale; është një kërcënim serioz për shëndetin publik.
Një në gjashtë njerëz ndjehet i vetmuar
Vetmia nuk kursen askënd. Statistikat tregojnë se një në çdo gjashtë persona në botë përjeton ndjenjën e vetmisë. Grupi më i prekur? Të rinjtë. Deri në 21% e të rinjve nga mosha 13 deri në 29 vjeç ndihen të izoluar dhe pa mbështetje emocionale.
Por edhe vendet e varfra vuajnë shumë. Në vendet me të ardhura të ulëta ose të mesme, 24% e njerëzve ndihen të vetmuar, krahasuar me 11% në shtetet e zhvilluara.
OBSH paralajmëron se vetmia nuk është thjesht një problem emocional. Ajo lidhet ngushtë me një sërë sëmundjesh kronike, përfshirë: sëmundjet e zemrës, diabetin, demencën, goditjet cerebrale, çrregullimet mendore si depresioni, ankthi dhe mendimet vetëvrasëse.
Madje vetmia ndikon edhe suksesin në shkollë apo në punë. Nxënësit që ndihen të vetmuar kanë 22% më shumë gjasa të marrin nota të ulëta, ndërsa të rriturit vetmitarë raportojnë të ardhura më të ulëta dhe më pak mundësi punësimi.
Kjo krizë e lidhjes njerëzore nuk ka vetëm pasoja individuale. Ajo dëmton edhe shoqërinë në tërësi: ul produktivitetin, rrit kostot shëndetësore dhe dobëson kohezionin social.
Apel për veprim global
Për të përballuar këtë sfidë, OBSH ka paraqitur një udhërrëfyes me pesë drejtime veprimi:
-Politika publike dhe kërkime shkencore për të kuptuar dhe trajtuar vetminë.
-Ndërtimi i një Indeksi Global të Lidhjes Shoqërore për të matur përhapjen e problemit.
– Zhvillimi i programeve konkrete për komunitetet dhe individët.
– Fushata ndërgjegjësimi për ta trajtuar vetminë si çështje serioze shëndeti.
– Rikthimi i hapësirave sociale – si bibliotekat, parqet dhe qendrat komunitare – si vende ku njerëzit mund të ndërveprojnë.
Lidhja njerëzore, ilaçi më i thjeshtë
Ish-shefi i Shëndetit Publik në SHBA dhe bashkëkryetar i komisionit, Vivek Murthy, theksoi se ndërtimi i lidhjeve të qëndrueshme njerëzore është “vaksina” më e fuqishme për shëndetin mendor dhe fizik. Ndërsa bashkëkryetarja tjetër, Chido Mpemba, kujtoi se teknologjia nuk duhet të zëvendësojë marrëdhëniet njerëzore – përkundrazi, duhet t’i forcojë ato.
OBSH bën thirrje për veprime të thjeshta, por të rëndësishme: përshëndetje me fqinjët, një mesazh për një mik, një bisedë e sinqertë, pjesëmarrje në aktivitete lokale apo vullnetarizëm. Dhe kur vetmia bëhet e thellë dhe e padurueshme, këshillohet ndihmë profesionale.
Përshtatur në shqip nga RTVE për qëllime informuese dhe ndërgjegjësuese, https://www.rtve.es/noticias/20250630/oms-calcula-soledad-esta-relacionada-con-871000-muertes-ano/16645663.shtml
