Në Holandë, miliona qytetarë po votojnë sot në një nga zgjedhjet më të paparashikueshme të viteve të fundit, ku figura që ka ndarë vendin për gati dy dekada – Geert Wilders – po kërkon më në fund të bëhet kryeministër. Lideri i Partisë për Liri (PVV), i njohur për qëndrimet e tij të ashpra kundër imigracionit dhe Islamit, po udhëheq shumicën e sondazheve, por rruga drejt qeverisjes mbetet e pasigurt.
Wilders, që shpesh cilësohet si një nga populistët më të njohur të Evropës, e ka ndërtuar karrierën politike mbi idenë e “popullit të zakonshëm kundër elitave politike”, duke premtuar “rikthimin e Holandës tek holandezët”. Ai ka kërkuar ndalimin e kërkesave për azil, kufizime të rrepta për imigracionin, ndërprerje të ndihmave ndërkombëtare dhe kthimin e fondeve në shëndetësi e energji. Këto ide i kanë fituar një bazë të fortë mbështetësish, sidomos në qytetet e vogla dhe zonat ku votuesit ndihen të lënë pas dore nga politika tradicionale.
Megjithatë, ai përballet me një mur politik: pothuajse të gjitha partitë e tjera të mëdha – përfshirë liberalët e VVD, kristiandemokratët e CDA dhe qendra D66 – kanë deklaruar se nuk do të hyjnë në koalicion me PVV-në. Kjo do të thotë se edhe nëse Wilders fiton zgjedhjet, formimi i qeverisë do të jetë pothuajse i pamundur pa një ndryshim të madh në qëndrimet e partive rivale.
Zgjedhjet e sotme janë parë si një test për populizmin evropian. Me lëvizje të ngjashme që po rriten në Francë, Gjermani e Britani, vota holandeze shihet si një tregues nëse vala e së djathtës nacionaliste po forcohet apo po arrin kufirin e saj. Vetë Wilders, një admirues i hapur i presidentit amerikan Donald Trump, është përpjekur të projektojë një imazh të “moderuar” gjatë fushatës, duke theksuar ekonominë dhe mirëqenien, por retorika e tij e fortë kundër Islamit dhe emigrantëve mbetet thelbi i politikës së tij.
Në qytetin e Hagues, Wilders votoi herët në mëngjes duke u shprehur “shpresëplotë për një rezultat të madh” dhe duke ftuar qytetarët “të mos frikësohen nga elitat”. Ndërkohë, shumë të rinj në qytetet e mëdha kanë deklaruar se po votojnë për parti qendrore si D66, me shpresën se “vota e tyre do të ndalojë një kthesë të djathtë ekstreme”.
Rezultatet e para pritet të dalin sonte pas orës 21:00, kur të publikohen exit pollet e para – të cilat në zgjedhjet e kaluara janë treguar mjaft të sakta. Por edhe nëse Wilders del fitues, një gjë është e qartë: procesi i ndërtimit të një qeverie do të jetë i gjatë dhe i vështirë, ndoshta me negociata që mund të zgjasin me javë.
Në një vend të njohur për kompromisin dhe stabilitetin politik, Holanda përballet sot me pyetjen e madhe: a do të ecë përpara drejt një epoke të re populiste, apo do të mbetet bastioni i qendrës evropiane që ka qenë për dekada?
