Kriza e energjisë rikthehet në qendër të vëmendjes botërore pasi Presidenti amerikan, Donald Trump, ka njoftuar sanksione të ashpra kundër dy prej gjigantëve më të mëdhenj rusë të naftës — Rosneft dhe Lukoil. Vendimi, që synon ta shtyjë Moskën drejt një marrëveshjeje paqeje me Ukrainën, ka shkaktuar menjëherë lëkundje në tregjet globale dhe një rritje të menjëhershme të çmimit të naftës me mbi pesë për qind.
Sipas mediave ndërkombëtare, Uashingtoni ka urdhëruar ndalimin e çdo bashkëpunimi tregtar me dy kompanitë ruse, të cilat përbëjnë gati gjysmën e eksporteve të naftës së vendit. Kjo lëvizje, e konsideruar si më e forta deri tani ndaj industrisë energjetike ruse, synon t’i ndërpresë Kremlinit burimin kryesor të të ardhurave që financojnë luftën në Ukrainë.
Nga Moska, reagimi erdhi i menjëhershëm dhe i mbushur me tone të forta. Zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme, Maria Zakharova, e cilësoi sanksionin si “të paligjshëm dhe të rrezikshëm për paqen ndërkombëtare”, ndërsa akuzoi SHBA-në për “abandonim të diplomacisë”. Kreu i Kremlinit, Vladimir Putin, deklaroi se “asnjë presion nuk do ta bëjë Rusinë të dorëzohet” dhe paralajmëroi “masa reciproke”.
Në anën tjetër, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy e mirëpriti vendimin amerikan, duke e quajtur atë “një hap të guximshëm që mund ta afrojë fundin e luftës”. Ai kërkoi që vendet europiane të ndjekin shembullin e SHBA-së dhe të mbyllin boshllëqet ligjore që i lejojnë Moskës të vazhdojë eksportet përmes ndërmjetësve aziatikë.
Në Bruksel, zyrtarët e Bashkimit Europian po diskutojnë një paketë të re sanksionesh energjetike që do të përfshijë edhe gazin natyror të lëngshëm (LNG). Diplomacia europiane e sheh këtë si një mundësi për të bashkuar radhët me Uashingtonin në përpjekjen për ta izoluar ekonomikisht Rusinë, por disa vende anëtare shprehin shqetësim për efektet që mund të ketë kjo në çmimet e energjisë.
Ndërkohë, tregjet ndërkombëtare kanë reaguar me panik. Nafta Brent u ngjit në mbi 94 dollarë për fuçi — niveli më i lartë që nga fillimi i vjeshtës — ndërsa bursat europiane shënuan rritje të përkohshme të kompanive të energjisë. Analistët paralajmërojnë se nëse Moska kufizon eksportet si kundërpërgjigje, bota mund të përballet me një tjetër valë inflacioni energjetik.
Ekspertët ndërkombëtarë e konsiderojnë lëvizjen e Trump si pjesë të një strategjie të re perëndimore, që synon ta godasë Rusinë në pikën e saj më të ndjeshme — energjinë. Por mbetet e paqartë nëse kjo do të mjaftojë për ta detyruar Putinin të ulet në tryezën e bisedimeve. Rusia ka vite që ka ndërtuar rrjete alternative tregtare me Kinën dhe Indinë, të cilat ende nuk kanë reaguar zyrtarisht ndaj sanksioneve të reja amerikane.
Megjithëse efekti politik pritet të matet në javët e ardhshme, një gjë është tashmë e sigurt: tensionet mes dy fuqive po hyjnë në një fazë të re dhe shumë më të rrezikshme — një luftë ekonomike që mund të përcaktojë fatin e tregut global të energjisë dhe vetë ekuilibrin gjeopolitik të botës.
