Takimi mes presidentit amerikan Donald Trump dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky ka ringjallur shpresat për një afrim mes dy vendeve, por analiza e situatës tregon se objektivi kryesor i Ukrainës – një marrëveshje që të sigurojë garanci të plota ushtarake dhe politike – vazhdon të mbetet i paarritshëm, të paktën për tani.
Pas nëntë muajsh diplomacie intensive dhe përpjekjesh për të bindur Uashingtonin të rrisë ndihmën për Kievin, Trump u shfaq më i hapur ndaj Ukrainës, por sërish i kujdesshëm ndaj përshkallëzimit të konfliktit me Rusinë. Në një postim në platformën e tij “Truth Social”, ai deklaroi se “palët duhet të ndalojnë aty ku janë” – një mesazh që shumë analistë e interpretuan si thirrje për një armëpushim përgjatë vijës aktuale të frontit, një opsion që Kievi mund ta pranonte në rrethana të caktuara.
Gjatë konferencës për shtyp pas takimit, Zelensky tha: “Duhet të ndalojmë aty ku jemi dhe pastaj të flasim.” Megjithëse deklarata u prit me kujdes, ajo u konsiderua një sinjal i moderuar që tregon gatishmërinë e Ukrainës për dialog, pa hequr dorë nga qëllimet e saj strategjike.
Trump, nga ana tjetër, e përdori takimin për të paralajmëruar se mund të furnizojë Ukrainën me raketa Tomahawk, duke e cilësuar këtë si “një opsion serioz që mund të ndryshojë ekuilibrat e luftës”. Megjithatë, ai shpejt e zbuti tonin, duke shtuar se “shpreson që lufta të përfundojë pa qenë nevoja të mendohet për Tomahawk”. Kjo e bën të qartë se ish-presidenti po përpiqet të ruajë balancën mes kërcënimit ushtarak dhe diplomacisë me Kremlinin.
Trump duket se po përpiqet të ndërtojë një qasje të re ndaj Putinit – duke i bërë të qartë se mund të kërcënojë me furnizime të avancuara ushtarake për Ukrainën, por gjithmonë duke mbajtur hapur kanalin për negociata. Kjo taktikë, më shumë psikologjike sesa praktike, synon ta shtyjë Moskën drejt një marrëveshjeje të re.
Nga ana tjetër, situata në front mbetet e ndërlikuar. Pavarësisht ofensivës së gjatë të verës, Rusia nuk ka arritur të marrë nën kontroll asnjë qytet të madh lindor si Pokrovsk, Kupiansk apo Kostyantynivka, që ende mbeten në duart e forcave ukrainase. Kjo, sipas analistëve, është një arritje e rëndësishme për Kievin, duke marrë parasysh mungesat në trupa, armë dhe financa.
Ndërsa dimri afrohet, pozitat e Ukrainës janë ende të brishta, por për momentin vendi ka arritur të mbajë territorin e vet më mirë sesa pritej. Trump pranoi publikisht se “ata (ukrainasit) bëjnë dronë shumë të mirë”, duke njohur për herë të parë efektivitetin e teknologjisë vendase të Kievit, e cila ka luajtur një rol kyç në pengimin e avancimeve ruse.
Në krahun tjetër, Putini po përballet me presion të shtuar të brendshëm për rezultate konkrete në fushëbetejë. Goditjet ukrainase mbi rafineritë ruse, inflacioni në rritje dhe mungesa e rekrutëve e bëjnë gjithnjë e më të vështirë mbajtjen gjallë të fushatës së gjatë ushtarake.
Në këtë sfond, takimi Trump–Zelensky u konsiderua një fitore diplomatike për Ukrainën, edhe pse simbolike. Ai riktheu vëmendjen ndërkombëtare mbi Kievin dhe la të kuptohet se Washingtoni mund të mos jetë më aq i ftohtë ndaj partnerit të vet lindor. Por, siç e pranon edhe Zelensky vetë, “rruga drejt paqes është ende e gjatë” – dhe për momentin, “çmimi i madh” që kërkon Ukraina mbetet një horizont i paarritur.
Ky takim mund të mos ketë sjellë ndryshime të menjëhershme, por sinjalet e reja nga Uashingtoni tregojnë se në lojën e gjatë mes diplomacisë dhe kërcënimit ushtarak, Ukraina ka rifituar një vend në tryezën e negociatave – edhe nëse fitorja përfundimtare mbetet ende e largët.
