Në mesnatën e 1 tetorit 2025, qeveria federale e Shteteve të Bashkuara ndaloi zyrtarisht funksionimin, pasi Kongresi dhe Shtëpia e Bardhë nuk arritën të bien dakord për buxhetin e ri. Mosmarrëveshja u përqendrua tek projektligji i përkohshëm i financimit: ai u miratua nga Dhoma e Përfaqësuesve me mbështetjen e republikanëve, por u rrëzua në Senat për mungesë votash nga demokratët. Këta të fundit kushtëzuan votën e tyre me përfshirjen e fondeve për programet shëndetësore sipas “Affordable Care Act”, ndërsa republikanët refuzuan të pranonin këto ndryshime, duke e çuar krizën në pikën e bllokimit.
Pasojat e menjëhershme janë të ndjeshme. Shumë institucione publike, si agjencitë mjedisore, kërkimore, arkivat, muzeumet dhe qendrat kulturore, pezullojnë aktivitetin ose e reduktojnë ndjeshëm. Shumë programe në shëndetësi, arsim dhe fusha të tjera shoqërore ndërpriten, ndërkohë që rreth 750 mijë punonjës federalë mbeten pa pagë deri në gjetjen e një zgjidhjeje. Vetëm shërbimet që konsiderohen jetike – siguria kombëtare, policia federale, kontrolli i trafikut ajror – vazhdojnë punën, shpeshherë pa pagesë të rregullt.
Kriza nuk ka gjasa të marrë fund shpejt, pasi ndasitë politike janë të thella. Senati ka nevojë për shumicë të cilësuar për të kaluar projektin, por republikanët dhe demokratët mbeten të ngurtë në qëndrime. Administrata e presidentit Trump ka lënë të kuptohet se mund të shfrytëzojë këtë situatë për të shtyrë ndryshime të forta strukturore në buxhet, duke përfshirë edhe ndërprerjen e përhershme të disa programeve federale. Ndërkohë, çdo ditë që kalon pa marrëveshje i kushton ekonomisë amerikane qindra miliona dollarë në humbje produktiviteti dhe ndërprerje shërbimesh.
Në thelb, ky bllokim është më shumë se një përplasje mbi buxhetin: është një provë e fortë për stabilitetin institucional dhe për aftësinë e palëve që të gjejnë kompromis. Pyetja mbetet e hapur: a do të arrijnë republikanët dhe demokratët të shmangin një krizë të zgjatur që dëmton qytetarët dhe besueshmërinë e shtetit, apo polarizimi politik do ta lërë qeverinë amerikane të paralizuar për një kohë të gjatë?
