Qindra mijëra qytetarë dhe punonjës të sektorëve jetikë dolën në rrugë në të gjithë Francën, duke iu përgjigjur thirrjes së sindikatave për një ditë grevash dhe protestash kundër politikave të kursimeve buxhetore.
Organizatorët flasin për rreth një milion pjesëmarrës, ndërsa Ministria e Brendshme raporton mbi 500 mijë vetë – një kontrast i zakonshëm mes vlerësimeve të sindikatave dhe qeverisë. Në Paris, Lyon dhe Nantes pati përplasje sporadike dhe disa arrestime, por pa përshkallëzime të mëdha të dhunës.
Greva preku dukshëm transportin publik, me linja treni dhe metroje të reduktuara, shkolla të mbyllura dhe spitale me staf minimal. Edhe farmacitë, si rrallë herë, iu bashkuan grevës duke ulur shërbimet. Në disa shkolla të mesme, nxënësit vendosën barrikada në hyrje. Në epiqendër të protestave ishin mësues, punonjës shëndetësorë, makinistë trenash dhe staf spitalesh, duke paralizuar pjesërisht shërbimet publike.
Zemërimi lidhet me planin e ri të qeverisë për kursime shtesë, që pasojnë reduktimet e shpallura më herët prej rreth 44 miliardë eurosh. Me një defiçit që arrin në 5% të PBB-së dhe borxh mbi 110% të saj, ekzekutivi i kryeministrit të ri Sébastien Lecornu këmbëngul në masa shtrënguese për të rikthyer besueshmërinë fiskale.
Sindikatat, përkundrazi, kërkojnë rritje pagash, më shumë fonde për shërbimet publike dhe taksim më të madh të pasurisë e fitimeve të korporatave, si dhe zhbërjen e reformës së pensioneve të vitit 2023.
Protestat e së enjtes pasuan një mobilizim më të vogël e spontan të nisur më 10 shtator nga lëvizja “Bloquons tout” (“Bllokojmë gjithçka”), që shërbeu si prelud për grevën e organizuar nga sindikatat. Këtë herë, sindikatat synuan shifrën simbolike të një milion pjesëmarrësve për të dërguar mesazhin se shkurtime të tjera nuk pranohen.
Pamjet nga rrugët e Francës pasqyruan një atmosferë të larmishme proteste: kortezhe me pankarta, daulle sindikalistësh në Marsejë, fishekzjarre e bilbila në Nantes dhe Lille, ndërsa policia mobilizoi mijëra efektivë për të parandaluar përshkallëzimin.
Bilanci ditor përfshinte disa qindra ndalime dhe incidente me thyerje xhamash apo ndezje kazanësh, por pa dëmtime serioze.Qeveria, e vendosur mes presionit të rrugës dhe një parlamenti të fragmentuar, premton dialog me sindikatat, por mbetet e palëkundur për domosdoshmërinë e konsolidimit buxhetor.
Në javët e ardhshme, prezantimi i linjave të para të buxhetit 2026 do të testojë nëse përplasja do të zhvendoset nga rruga në sallat e parlamentit apo nëse kriza sociale do të thellohet.
Ndërsa shifrat e pjesëmarrjes mbeten të debatueshme, mesazhi i protestuesve është i qartë: Franca nuk pranon më shkurtime që cenojnë shërbimet publike dhe standardin e jetesës, ndërkohë që kërkon një sistem më të drejtë tatimor dhe më shumë investime në shtetin social.
Burimi: Reuters, The Guardian, Financial Times, France 24, Associated Press dhe Al Jazeera, si dhe deklaratat e sindikatave dhe të autoriteteve franceze të cituara nga këto media.
