Marrëdhëniet mes Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Indisë kanë hyrë në një fazë të re tensioni, teksa Presidenti Donald Trump ka vendosur një tarifë doganore të paprecedent prej 50 për qind ndaj mallrave indiane. Ky vendim i ri, i bërë publik më 6 gusht, shënon përshkallëzimin më të madh të politikës tregtare mes dy ekonomive të mëdha dhe vjen si përgjigje ndaj qëndrimit të Indisë për të vazhduar blerjen e naftës nga Rusia, pavarësisht sanksioneve dhe presionit diplomatik amerikan.
Administrata Trump kishte vendosur fillimisht një tarifë prej 25 për qind ndaj produkteve indiane, por shtesa e një tjetër tarife 25 për qind – e justifikuar me arsyetimin e “sigurisë kombëtare” – e ka çuar totalin në një nivel ndëshkues prej 50 për qind. Sipas njoftimit zyrtar nga Shtëpia e Bardhë, tarifa e re do të hyjë në fuqi pas 21 ditësh nga shpallja. Ky veprim është konsideruar nga analistët si një kthesë e qartë në politikën tregtare të Uashingtonit.
Qeveria indiane ka reaguar menjëherë dhe me forcë. Ministria e Jashtme në Nju Delhi e cilësoi vendimin amerikan si të pajustifikueshëm, të njëanshëm dhe në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare tregtare. India, sipas deklaratës zyrtare, e konsideron blerjen e energjisë nga Rusia si një çështje sovrane dhe të lidhur drejtpërdrejt me nevojat e zhvillimit të brendshëm dhe sigurisë energjetike.
Autoritetet indiane kanë paralajmëruar se do të shqyrtojnë kundërmasa të mundshme, por kanë shprehur gjithashtu vullnetin për dialog të matur dhe diplomaci konstruktive.
Ndikimet ekonomike janë të menjëhershme. Shoqata e Eksportuesve Indianë (FIEO) ka njoftuar se mbi 55 për qind e eksporteve indiane drejt SHBA-së mund të preken drejtpërdrejt nga tarifat e reja. Sektori më i goditur pritet të jetë ai i tekstileve dhe veshjeve të gatshme, ku India është një nga furnitorët kryesorë për tregun amerikan. Gjithashtu, pritet goditje për sektorin farmaceutik, diamantin e përpunuar, produktet inxhinierike, gomat dhe prodhimet e detit. Shumë ndërmarrje të vogla dhe të mesme, të cilat varen nga porositë amerikane, rrezikojnë të përballen me falimentime ose mbyllje të përkohshme.
Në këtë kontekst, organizata si TEAMA (Shoqata e Eksportuesve të Tekstileve në Tirupur) i kanë bërë thirrje qeverisë qendrore indiane për ndërhyrje urgjente, duke kërkuar lehtësime fiskale, kredi të buta dhe politika kompensuese për të amortizuar efektin negativ. Nga ana tjetër, kompanitë e mëdha eksportuese si Pearl Global po shqyrtojnë zhvendosjen e linjave të prodhimit në vende të tjera me qasje më të favorshme drejt tregut amerikan, si Bangladeshi, Vietnami apo Guatemala.
Ndërsa ekonomia përgatitet për tronditje, edhe tregjet financiare kanë reaguar me ndrojtje. Tregjet indiane u hapën të qëndrueshme mëngjesin e 7 gushtit, por investitorët e huaj institucionalë kanë nisur të tërheqin kapital. Vetëm gjatë korrikut dhe ditëve të para të gushtit janë larguar rreth 2.9 miliardë dollarë nga tregjet indiane, ndërkohë që pritet një rishikim i përkeqësuar i rritjes së eksporteve për pjesën e mbetur të vitit.
Ky zhvillim përfaqëson një kthesë të fortë edhe në aspektin diplomatik. Në fillim të mandatit të dytë të Trump, marrëdhënia me kryeministrin indian Narendra Modi ishte konsideruar e ngrohtë. Trump e kishte quajtur partneritetin me Indinë si “MAGA plus MIGA që krijon MEGA”, duke iu referuar sloganeve të fushatave përkatëse. Por tensionet e grumbulluara për çështje të mbrojtjes, tregtisë dhe orientimit gjeopolitik të Indisë kanë nxjerrë në pah divergjencat thelbësore mes dy vendeve.
Mbetet për t’u parë nëse kjo përplasje do të thellohet apo do të hapë rrugën për një rinegociim më të balancuar të marrëdhënieve tregtare mes SHBA-së dhe Indisë, të cilat deri më tani ishin konsideruar si shtylla të bashkëpunimit strategjik në Indo-Paqësor. Por për momentin, tarifat e reja kanë sjellë një valë të re pasigurie, si për ekonomitë e të dy vendeve, ashtu edhe për rendin tregtar global.
