Në një skenë që ngjante më shumë me një dramë diplomatike se sa një takim zyrtar, Presidenti amerikan Donald Trump u shfaq në Turnberry, me një deklaratë që goditi si rrufe: “Kemi 50 me 50 shanse për të arritur marrëveshjen më të madhe ndonjëherë.” Dhe, brenda disa orësh, ky probabilitet u kthye në realitet.
Trump dhe Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, arritën një marrëveshje të pazakontë tregtare që jo vetëm shmangu një përplasje tarifore me pasoja globale, por u përshkrua nga vetë Trump si “marrëveshja më e madhe që është bërë ndonjëherë”. Pas muajsh tensioni dhe kërcënimesh për rritje të tarifave, dy ekonomitë më të mëdha perëndimore ranë dakord mbi një plan të strukturuar që përfshin shkëmbime tregtare të vlerësuara në mbi 1.6 trilionë dollarë.
Kjo marrëveshje përfshin uljen e tarifave në vetëm 15% për një sërë produktesh evropiane – një kompromis i ndjeshëm krahasuar me 30% që ishte paralajmëruar më herët nga Shtëpia e Bardhë. Nga ana tjetër, Bashkimi Evropian u zotua të blejë energji dhe pajisje amerikane me një vlerë marramendëse prej 750 miliardë dollarësh, si dhe të investojë rreth 600 miliardë të tjera në industri të ndryshme amerikane, përfshirë sektorin ushtarak dhe teknologjik.
Kjo nuk është thjesht një marrëveshje teknike, por një vendim politik që do të ndikojë rrënjësisht në rrjedhën e tregtisë globale. Në thelb të marrëveshjes qëndron një formulë “tarifash zero për zero” në kategori të zgjedhura: pjesë aeroplanësh, produkte kimike të specializuara, lëndë të para strategjike dhe pajisje teknologjike. Megjithatë, sektori farmaceutik, i cili përbën një pjesë të madhe të eksporteve evropiane, mbetet për momentin jashtë kësaj marrëveshjeje dhe pritet të trajtohet në negociata të veçanta.
Ursula von der Leyen e quajti marrëveshjen “një hap të madh drejt stabilitetit ekonomik” dhe theksoi se do të sjellë “siguri për bizneset në të dy anët e Atlantikut”. Ndërkohë, tregjet reaguan me optimizëm. Indekset në Wall Street dhe bursat evropiane panë rritje të menjëhershme pas publikimit të lajmit, duke reflektuar besimin se lufta tregtare më në fund është shmangur.
Në thelb, kjo marrëveshje është një rrëfim për një sfidë që rrezikonte të kthente vitin 2025 në një ring global tarifash, dhe për një president që, pavarësisht stilit shpërthyes, arriti të sigurojë një fitore të dukshme diplomatike dhe ekonomike. Nëse ky “superpakt” do të mbetet në histori si një lëvizje gjeniale apo si një kompromis i rrezikshëm, këtë do ta tregojë vetëm koha.
Por sot, ajo që dihet me siguri është se Trump dhe BE shmangën një përplasje që mund të kishte përçarë ekonominë botërore – dhe e zëvendësuan me një marrëveshje që mund të vendosë rregulla të reja loje për tregtinë ndërkombëtare.
Burimi: Reuters, The Guardian, New York Post
