Ukraina po përballet me një valë të re protestash civile, ndërsa presidenti Volodymyr Zelenski është përballur me akuza të ashpra për përpjekje për të minuar institucionet e pavarura të luftës kundër korrupsionit – një shtyllë kyçe e mbështetjes perëndimore që nga fillimi i luftës me Rusinë.
Në fundjavë, mijëra protestues dolën në rrugët e Kievit dhe qyteteve të tjera për të kundërshtuar një propozim të administratës Zelenski që, sipas kritikëve, synon të shkrijë apo të dobësojë agjencitë anti-korrupsion të krijuara pas “Revolucionit të Dinjitetit” më 2014.
Organizatorët e protestës thonë se propozimi për ndryshime ligjore – që do të zhbënte një pjesë të kompetencave të Byrosë Kombëtare Anti-Korrupsion (NABU) dhe Zyrës së Prokurorit Special Anti-Korrupsion (SAPO) – do t’i kthente mbrapa reformat, të cilat ishin vendimtare për marrëveshjet financiare dhe politike me BE-në dhe SHBA-në.
Zyrtarët presidencialë e kanë justifikuar nismën si “ristrukturim për efikasitet më të lartë”, por organizatat vendase dhe ndërkombëtare të mbikëqyrjes së korrupsionit e quajnë atë një tentativë të rrezikshme për kapje politike të institucioneve të drejtësisë.
Ambasadorja amerikane në Kiev, Bridget Brink, shprehu shqetësim në një postim në platformën X, duke theksuar se “pavarësia e NABU dhe SAPO është kritike për besimin ndërkombëtar ndaj Ukrainës”.
Në sheshin kryesor të Kievit, protestuesit mbanin pankarta me mbishkrime si “Jo reformave të rreme!”, “Korrupsioni vret më shumë se lufta” dhe “Zelenski, kujto pse u zgjodhe”.
Kritikët e Zelenskit akuzojnë presidentin se po përpiqet të konsolidojë pushtetin, duke zëvendësuar figurat e pavarura në institucionet kyçe me njerëz të afërt me administratën e tij. Disa kanë paralajmëruar për rrëshqitje drejt autoritarizmit, veçanërisht në kushtet e gjendjes së jashtëzakonshme dhe të censurës së luftës.
Reformat anti-korrupsion kanë qenë kusht thelbësor për mbështetjen e vazhdueshme financiare dhe ushtarake të Ukrainës nga BE dhe SHBA. Zyrtarët evropianë dhe amerikanë kanë bërë të ditur se çdo hap pas në këtë drejtim mund të ndikojë negativisht në procesin e integrimit evropian dhe të dëmtojë besueshmërinë ndërkombëtare të Kievit.
Situata mbetet e tensionuar, ndërsa vëmendja ndërkombëtare është përqendruar tek Ukraina jo vetëm për luftën kundër agresionit rus, por edhe për betejën e saj të brendshme me korrupsionin dhe ruajtjen e institucioneve demokratike.
