Në një sallë historike, nën dritat e zbehta të Dhomës së Komunëve, heshtja u thye nga një zë: “314 – pro”. Një moment i rëndë. Një frymëmarrje kolektive. Disa u përqafuan, disa u larguan në heshtje. Por diçka kishte ndryshuar përgjithmonë në Britani: Parlamenti kishte votuar për të hapur rrugën ligjore të vdekjes me dinjitet.
Kjo nuk ishte thjesht një votim. Ishte kulmi i një debati që për vite me radhë kishte përplasur moralin, ligjin dhe ndjenjën njerëzore. Ligji për “Terminally Ill Adults (End of Life)” – siç quhet zyrtarisht – kërkon që të rriturit me sëmundje terminale, të cilëve mjekët u japin vetëm 6 muaj jetë, të kenë mundësinë të vendosin vetë për fundin e tyre, me asistencë mjekësore.
Një votim me zemër, jo me politikë
Deputetët nuk votuan sipas linjës partiake. Ata votuan sipas ndërgjegjes. Në fakt, kjo ishte ajo që e bënte momentin aq të pazakontë: politikanë nga krahë të ndryshëm që përqafoheshin pas rezultatit, disa me sy të mbushur. Kryeministri Keir Starmer, vetë, mbështeti ligjin publikisht – por e la kabinetin e tij të lirë të vendoste vetë.
Me 314 vota pro dhe 291 kundër, projektligji kaloi. Ishte një fitore me një diferencë të ngushtë, por historike. Në sallë kishte emocione të përziera – një ndërthurje midis dhimbjes, ndjeshmërisë, dhe vendosmërisë për të bërë atë që disa e quajnë “aktin më të mëshirshëm që një shoqëri mund të lejojë”.
Ligji dhe kufijtë e tij
Sipas projektligjit, për të kërkuar asistencën për të vdekur, një person duhet:
-Të jetë i diagnostikuar me një sëmundje terminale, me jo më shumë se 6 muaj jetë;
-Të jetë në gjendje të marrë vendime të vetëdijshme (tё ketё kapacitet mendor);
-Të marrë miratim nga dy mjekë dhe një panel profesionalësh, përfshirë psikologë dhe juristë.
Kjo nuk është një procedurë e lehtë. Është një proces i kujdesshëm që përpiqet të ruajë balancën midis dëshirës për të shmangur vuajtjen dhe nevojës për të parandaluar abuzimet.
Kundërshtarët: “Po luajmë me jetën”
Por jo të gjithë ishin dakord. Organizatat si “Care Not Killing” paralajmëruan se ligji hap një rrugë të rrezikshme. Ata besojnë se personat e moshuar, të sëmurë, ose ekonomikisht të varur, mund të ndihen të detyruar të zgjedhin vdekjen për të mos “u bërë barrë”.
“Kjo nuk është zgjidhje për vuajtjen. Është dorëzim”, u shpreh një deputet kundër ligjit, ndërsa e akuzoi Parlamentin për “nxituar një debat që meritonte javë, e jo orë”.
Çfarë ndodh më tej?
Projektligji tani shkon në Dhomën e Lordëve – ku mund të rishikohet, ndryshohet apo edhe refuzohet, megjithëse ky i fundit mbetet pak i mundshëm.
Nëse gjithçka ecën sipas planit, ligji mund të hyjë në fuqi brenda vitit 2029. Britania do t’i bashkohet vendeve si Zvicra, Kanadaja dhe disa shtete amerikane që tashmë e kanë legalizuar këtë të drejtë për fundin e jetës.
Videoja që shoqëron këtë artikull tregon momentin kulmor të votimit. Zërat që shpallin numrat, fytyrat që dridhen nga emocionet, përqafimet dhe të qarat e heshtura – janë dëshmi se për shumë deputetë, kjo nuk ishte një votë si të tjerat.
