Kur ChatGPT u prezantua në fund të vitit 2022, pak njerëz imagjinonin ndikimin e menjëhershëm që do të kishte në botën akademike. Për Universitetin e Central Arkansas-it (UCA), ky chatbot qëlloi në shenjë si një mundësi për të rimenduar hapat e mësimdhënies në një epokë të zhvillimeve tё shpejta teknologjike . Qendra e mënyrave të mësimdhënies dhe udhëheqjes akademike e UCA-së (CETAL) e kujton këtë seancë si një pikë kthese: ChatGPT nuk është vetëm një lojë fjalёsh, por një vegël që kërkon vёmendje dhe etikë ndaj së ardhmes së trajnimit.
Teknologjia e ChatGPT-së bazohet në përpunim gjuhësor natyror dhe analizë gjigande të të dhënave për të gjeneruar përgjigje në kohë reale. Ai mund të shkruajë ese, të krijojë poezi, të zgjidhë ekuacione, ta përkthejë një tekst apo ta përshtasë stilin e shkruar — të gjitha në sekonda. Për mësuesit, ky mjet mund të kursejë orë pune: një ese që do të merrte orë për t’u pёrmirёsuar nga një student, ChatGPT e finalizon në sekonda.
Por, këtu qëndron sfida: kjo teknologji është ende në fillesat e saj. Në disa raste, ai gënjen – gjeneron detaje të gabuara ose referenca të shpikura – dhe ai merr të dhëna kryesisht nga burime të vjetёruara deri në vitin 2020 . Në përgjigje, profesorë në universitete si Chapman, UConn apo U Illinois kanë nisur diskutime të thella: si ta integrojё mësimi këtë mjet pa e lënë studentin të bjerë në plagjiaturë dhe mungesë kreativiteti?
U fillua me zërin: pse të ndalojmë pjesën e mësimit që konsiston në kërkim e riformulim, ndërsa mund të ripërdorim GPT-në për të nxitur pyetje më të thella dhe më kreative? Fakultete të ndryshme po shpallin plane ku ChatGPT është pjesë e procesit: kërkim fillestar, pёrpunim idesh, apo ndërtim pyetjesh të vështira. Për shembull, mësuesja Cherie Shields nga Oregoni thotë: “Makina llogaritëse nuk e vrau matematikën” — po ashtu, ChatGPT mund të çlirojë studentët për të menduar më lart mbi problematikat komplekse.
Megjithatë, plagjiatura mbetet shqetësimi kryesor. Rreth 25% e mësuesve kanë vënë re përdorim të jashtëligjshëm nga nxënësit në arsimin fillor e të mesëm. Disa zona si Baltimore dhe Los Anxhelos e kanë ndaluar ChatGPT-në për të mbrojtur integritetin akademik. OpenAI ka zhvilluar një mjet për të identifikuar tekst të gjeneruar nga AI, por edhe ky është i papërsosur dhe jo 100% efektiv.
Rezultati? Edukimi po kalon nga kontrolli i mungesës së teknologjisë në përdorimin e saj: institucione si CETAL në UCA kanë mbajtur punonjёs që udhëheqin këtë tranzicion – si të trajtohet etikisht, si të kihen parasysh dobësitë e tij, si të ndërtohen detyra që nuk mund t’i zgjidhë vetëm ChatGPT-ja.
Në një studim të kohëve të fundit, është vlerësuar se përdorimi i ChatGPT në mësim ka sjellë ndryshime të thella: ai jo vetëm që ndihmon studentët por kërkon rishikim rrënjësor të akademisë.
ChatGPT është më shumë se një chatbot argëtues – është katalizatori i një revolucioni të mundëshëm në arsimin e lartë dhe fillor. Teknologjia e tij kërkon transparencë, krijimtari dhe përfshirje aktive në procesin e mësimit.
Ky është momenti për të nxitur diskutimin: Si do ta adoptojnë institucionet shqiptare këtë realitet të pashmangshëm? Advanced AI ёshtё realitet tashmё – dhe transformimi akademik ka trokitur nё derё.
