Në një deklaratë që ka tronditur botën e teknologjisë dhe më gjerë, Bill Gates, një nga figurat më të njohura të epokës digjitale, ka shpallur një vizion që duket se është larg çdo spekulimi futuristik: brenda dhjetë vitesh, qenia njerëzore do të humbasë funksionet intelektuale të nevojshme për shoqërinë.
Ky paralajmërim nuk është një thjesht një hipotezë, por një plan konkret që po merr formë çdo ditë, dhe që pritet të ndryshojë përgjithmonë botën siç e njohim.
Gates ka theksuar se, ndërkohë që njerëzit vazhdojnë të punojnë dhe të kontribuojnë në fushat e tyre të ekspertizës, makinat dhe inteligjenca artificiale (AI) po mësojnë për të kryer këto detyra më mirë dhe më shpejt se sa ndonjëherë mund t’i bëjnë ata vetë. Ky nuk është një thjesht një proces ndihmues, por një zëvendësim i plotë i njeriut.
Përdorimi i inteligjencës artificiale për të kryer punët që dikur ishin të nevojshme për intelektin dhe aftësitë njerëzore, është tashmë një normë e re. Makineritë janë në rrugën e duhur për të marrë përsipër detyra që dikur kërkonin ndihmën dhe angazhimin e individëve.
Për Gates, ky transformim ka shumë më tepër të bëjë me një ndërhyrje të thellë në natyrën e qenies njerëzore sesa një zhvillim teknologjik. Nuk bëhet fjalë për thjesht një përmirësim të teknologjisë që mund të na ndihmojë, por për një “rrëmbim të pushtetit” nga ana e sistemeve që kontrollojnë inteligjencën dhe aftësinë për të menduar, mësuar dhe vepruar. Ky “pushtet digjital”, i kontrolluar nga ata që zotërojnë dhe centralizojnë informacionin, po shndërrohet në një forcë që nuk i lejon individët as të kuptojnë se çfarë kanë humbur deri në momentin kur mund të jetë shumë vonë për t’u kthyer.
Duket se një epokë e re është duke ardhur, një epokë që do të pasqyrojë një “shkëputje antropologjike” të thellë nga njerëzimi siç e njohim. Ky është një shpronësim i së drejtës për të menduar, për të mësuar dhe për të krijuar në mënyrën që kemi bërë gjithmonë.
Në këtë botë post-njerëzore, të cilën shumë e shohin si një evoluim të natyrshëm të shoqërisë, nuk ka më vend për vetëdijen dhe mendimin njerëzor, pasi çdo gjë po bëhet e automatizuar dhe e kontrolluar nga një sistem që është më i fuqishëm dhe më i shpejtë se njeriu.
Por, a është ky një vizion për të ardhmen, apo ka diçka më shumë në këtë proces? Disa kritikë e shohin këtë si një plan të thellë, një strategji për të krijuar një shoqëri të varur nga makineritë dhe inteligjenca artificiale, ku kontrolli dhe mundësitë janë të centralizuara në duar të pakta. Është një pyetje që ngre gjithashtu dyshime mbi rolin e shtetit dhe të institucioneve të fuqishme që mund të shfrytëzojnë këtë teknologji për të manipuluar individët dhe për të marrë më shumë kontroll mbi jetën e çdo njeriu.
Mendimi dhe edukimi janë bërë të varura nga makineritë, dhe kjo mund të ketë pasoja të rënda për të ardhmen e shoqërisë. Njerëzit nuk do të jenë më ata që krijojnë, mendojnë dhe zhvillojnë, por do të shndërrohen në konsumatorë të teknologjisë që i kontrollon gjithçka.
Një paralajmërim që duhet marrë seriozisht, pasi mund të jetë shumë vonë kur të kuptojmë se çfarë kemi humbur në këtë rrugë të automatizimit dhe inteligjencës artificiale.
